მიჯაჭვულობის მნიშვნელობა ბავშვებში
თარიღი: 22 დეკემბერი, 2020
„მიჯაჭვულობის მნიშვნელობა ბავშვებში“ – ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე
არსებობს ისეთი მნიშვნელოვანი უნარი, რომელსაც ჰქვია მიჯაჭვულობა. იგი განაპირობებს ზრდასრული ადამიანის ფუნქციურად გამართულ ცხოვრებას, სოციალიზაციასა და მყარ ურთიერთობებს. მიჯაჭვულობა – ეს არის ძლიერი ემოციური უნარი, რომელიც ცხოვრების პირველ წლებში ყალიბდება, აჩენს ფიზიკური და ემოციური ურთიერთობის სურვილს და ბადებს უსაფრთხოების განცდას.
დედა არის ერთგვარი კარი, რომლის მეშვეობითაც უნდა მოხდეს ბავშვის გაყვანა სამყაროში. ოჯახი როგორც მიკროსამყარო არის საფუძველი იმისა, რომ ბავშვმა უსაფრთხოდ იგრძნოს თავი ან პირიქით, სამყარო აღიქვას მტრულად. ეს დამოკიდებულია მშობლის მიერ ბავშვში ფორმირებულ და ჩამოყალიბებულ მიმართებებზე სამყარისადმი.
„მშობელს უნდა ჰქონდეს მტკიცე, უსაფრთხო, პოზიტიური ურთიერთობა ბავშვთან.“
ცხოვრების პირველი წლებში ბავშვი არის უსუსური და შესაბამისად მისი მოთხოვნილებების დაკმაყოფილება ძალიან მნიშვნელოვანია. ბავშვი თავის ძირითად მოთხოვნილებებს – კვება იქნება ეს, სიმშრალე თუ უსაფრთხოება – როგორ გვატყობინებს? ვიცით, რომ ჩვილს ინფორმაციის მოწოდების სხვადასხვა სიგნალი აქვს და მას მშობლები უმეტესად აღიქვამენ ტირილის ნაირსახეობის მიხედვით – როდის შია, როდის გამოცვლას ითხოვს და როდის ხელში აყვანას. თუ რამდენად მყისიერად, დროულად და ეფექტურად ვრეაგირებთ ამ სიგნალებზე, ამის მიხედვით ყალიბდება ბავშვის განცდა და შეგრძნება – ჩვენი მისადმი ზრუნვის, მის მოთხოვნილებებზე რეაგირების მიხედვით უყალიბდება საკუთარი მნიშვნელოვნობის განცდა.
მნიშვნელოვანი ფაქტორი უსაფრთხო მიჯაჭვულობისა არის უსაფრთხოების განცდა. ხშირად ამბობენ, რა მოხდა, რომ ნაადრევად მოხდა ქორწინება? არადა ეს არის უმნიშვნელოვანესი საკითხი, ორი ადამიანის ურთიერთობა რამდენად სტაბილურია, რამდენად არიან მზად, რომ შვილი იყოლიონ. მათ სათავეშივე უნდა ჰქონდეთ ბავშვთან დაკავშირებული პასუხისმგებლობის განცდა, რადგან როდესაც არ არის ჯანსაღი და მყარი ურთიერთობები, ჩვენ ვიღებთ ბავშვს, რომელიც შეიძლება დიდი აგრესიით დაუბრუნდეს თავის ოჯახს და შემდგომ სამყაროს.
მშობელს უნდა ჰქონდეს მტკიცე, უსაფრთხო, პოზიტიური ურთიერთობა ბავშვთან. პედიატრები ძალიან ხშირად ამბობენ, რომ ბავშვის შესახებ ყველაზე დიდ ინფორმაციას მშობელი აწვდის, რადგან მას აქვს ყველაზე სრული კონტაქტი ბავშვთან და ზუსტად იცის შვილის რეაქციები და გარემოსთან მიმართება. შესაბამისად, დედა არის იმ ემოციების მიმღები და გამზიარებელი, რომელიც ბავშვისთვის უმთავრესია.
მიჯაჭვულობის ფორმირება და გამყარება ძირითადად ხდება სამი წლის ასაკამდე და ამიტომ არის მნიშვნელოვანი ამ სამი წლის განმავლობაში ბავშვთან ინტენსიური კავშირი და ურთიერთობის მოდელის ჩამოყალიბება; სამ წლამდე ვითარდება ტვინი და თუ მიჯაჭვულობა არ არის მყარი ან დეზორგანიზებულია, ტვინის უჯრედების განვითარების პროცესი ფერხდება.
არსებობს იაპონელი ნევროლოგების თვალსაზრისი, რომ ბავშვის ტვინი ორიდან რვა თვის ასაკში სწრაფი ნახტომის ტემპით ვითარდება. ბიძგი, რომელიც ხელს უწყობს ტვინის განვითარებას, სწორედ მშობელთან ურთიერთობა, მისი სახის გამომეტყველება, ხმის ტემბრი, ემოციების ურთიერთდაზიარება და მხარდაჭერაა.
ზოგი მშობელი ფიქრობს, რომ ბავშვისთვის საკმარისია სრულფასოვანი კვება, საფენები, კარგად მოვლა და სხვა დანარჩენი მეორეხარისხოვანია. ამ ტიპის მშობლებისთვის არა აქვს მნიშვნელობა, ვინ დაიკავებს ბავშვს, ვინ დააძინებს და გააღვიძებს; ისინი ემოციურ კავშირებზე ნაკლებად საუბრობენ და ვერ იაზრებენ თუ რამხელა ზეგავლენა აქვს ამ ყველაფერს ბავშვის განვითარებაზე.
ყველა მშობელს უნდა ჰქონდეს გააზრებული ემოციური კავშირების მნიშვნელობა და ეს ყველაფერი უნდა გაითვალისწინოს, რათა ზრდასრულობაში შესულ მის შვილს ჰქონდეს სტაბილურობის, დამოუკიდებლობის შეგრძნება ცხოვრებისეულ სტრესებთან გამკლავების უნარი. ეს არის ჩვენი უმთავრესი, მშობლისეული მოვალეობა საკუთარი შვილის წინაშე – რომ მან შეძლოს ცხოვრებაში მოსალოდნელ წინააღმდეგობათა გადალახვა და სწორედ ეს პირველადი ფუნდამენტია მნიშვნელოვანი სამყაროში მტკიცედ დგომისა და უსაფრთხოდ და არსებობისათვის.
აზროვნების აკადემიის ბაღის ხელმძღვანელი და საკვირაო სკოლის პედაგოგი, ფსიქოლოგი ნინო ბუაძე.
წყარო: https://azrovnebisakademia.ge/
